Vào những ngày hè nóng nực, những thạch ly sương sâm mát lạnh đã trở thành món thức uống giải nhiệt quen thuộc tại miền Tây. Thạch sương sâm không những thơm ngon mát lạnh cho những ngày hè oi bức mà sương sâm còn là vị thuốc dân gian mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Danh mục bài viết
1. Cây sương sâm là cây gì ?
Cây sương sâm là một dạng cây thân leo, mọc hoang ở trong tự nhiên, cây sương sâm có tên khoa học là tiliacora triandra thuộc họ menispermaceae. Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp bụi cây sâm mọc dại nhiều nơi, chúng bám vào hàng rào hay bờ tường. Một thân dây sâm có thể dài từ 3-5m, những cây sống lâu năm có thể dài đến gần 10m. Chúng là loài cây có sức sống mãnh liệt, có thể thu hoạch quanh năm.
Tại Việt Nam, có hai loại sâm phổ biến là sâm lông và sâm trơn, đặc điểm phân biệt chúng chính là lớp lông phủ lên bề mặt lá. Cây sương sâm trơn thì lá sâm nhẵn và có quả tròn nhỏ màu tím như những chùm nho. Còn cây sương sâm lông thì lá sâm được phủ bởi lớp lông dày, khi kết trái cho quả chín màu đỏ.
2. Thu hái lá sương sâm
Cả dây và lá sâm điều có thể làm thạch, tuy nhiên, người ta thường ưu tiên hái những lá sâm hơn, những lá sâm già và có màu đậm hơn sẽ cho ra món thạch giòn và ngon hơn những lá sâm non.
Khi hái sâm về rửa sạch và qua làm công đoạn là bạn đã có món thạch sâm thơm ngon.
3. Cách làm món thạch sâm
Món thạch sâm thơm ngon và lại có cách làm vô cùng đơn giản:
Bước 1: Chuẩn bị và rữa lá sương sâm
Chuẩn bị khoảng 500gr lá sâm để làm món thạch sâm thơm ngon. Lá sâm sau khi hái về, rửa thật sạch qua nhiều lần nước để những bụi bẩn bám trong lá được trôi sạch đi, do lá sâm dễ bám bụi nên tốt nhất bạn nên rữa thật kỹ từng lá một.
Bước 2: Ngâm lá sương sâm và cắt nhỏ lá
Sau khi rửa sạch, chuẩn bị 1 thao nước, bỏ vào ít muối để ngâm lá sâm. Ngâm khoảng 30p thì vớt lá sâm ra, rửa lại bằng nước sạch, để lá sâm ráo nước rồi cắt lá nhỏ ra.
Bước 3: Vò lá sương sâm
Sau khi cắt nhỏ lá sâm, bạn bỏ lá sâm vào 1 thao lớn cùng 4 lít nước cho 500gr lá sâm. Lúc này bạn dùng hai tay vò nát lá sâm với nước, để thạch sâm kết đông nhanh thì ta nên vừa vò vừa siết chặt lá sâm để phần nhựa trong lá được chảy ra nhiều hơn. Bạn vò đến khi số lá sâm nát hoàn toàn và có lớp bọt nổi lên về mặt hỗn hợp.
Bước 4: Để đông hỗn hợp thạch sương sâm
Bạn cho hỗn hợp qua rây hoặc túi lọc để lược bỏ phần bã đi, dùng vợt vớt sạch lớp bọt còn sót lại để thạch sâm được mịn hơn. Bạn có thể để hỗn hợp trong thao hoặc đổ ra khuôn tuỳ ý. Để hỗn hợp ở nhiệt độ phòng hoặc tủ lạnh khoảng 2 tiếng để thạch sương sâm đông lại.
Bước 5: Cắt thạch sương sâm và thưởng thức
Sau khi thạch sương sâm đông hoàn toàn, bạn cắt thạch ra thêm đá và đường là đã có món thạch sương sâm giải nhiệt mùa hè thơm ngon mát lạnh. Bạn cũng có thể kết hợp thạch với những nguyên liệu khác như hạt chia, hạt é,sương sáo, nha đam đường phèn,… để làm tăng hương vị của món giải khát này. Khi ăn thạch sương sâm, bạn sẽ cảm giác vị thạch dai tan dần trong miệng, sẽ làm giảm cái nắng oi bức của ngày hè.
4. Công dụng của cây sâm đối với sức khỏe
Theo Đông Y, cây sương sâm có công dụng nhuận tràng, hỗ trợ điều trị tình trạng táo bón, thanh nhiệt, tiêu độc, chữa kiết lỵ và nóng nhiệt. Ngoài ra, loại cây này còn được dùng như một vị thuốc nhằm hỗ trợ trong quá trình điều trị những bệnh lý có liên quan đến gan, huyết áp cao do tăng hàm lượng cholesterol, đái tháo đường và bệnh dạ dày,…
Cũng trong trong Y học hiện đại, sương sâm rất giàu hàm lượng dưỡng chất gồm các thành phần như sắt, chất xơ, canxi, hàm lượng Vitamin A & C cùng với những dưỡng chất khác như ancaloit, quexitok sterol,…
Hỗ trợ điều trị tình trạng tiểu khó
Theo một số thầy thuốc Đông Y, sương sâm có công dụng tốt đối với hệ bài tiết, đặt biệt là thận. Đối với những người có tình trạng tiểu khó thì việc kết hợp dùng sương sâm vừa hỗ trợ điều trị vừa không mang lại tác dụng phụ cho người dùng. Người bệnh có thể ăn thạch sương sâm đã ướp lạnh với nước đường ngày 2 lần, mỗi lần 1 bát.
Hỗ trợ điều trị khó tiêu, táo bón.
Thạch sương sâm cũng hỗ trợ hệ tiêu hoá, ăn thạch sương sâm giúp làm giảm cơn đau, giảm các triệu chứng táo bón, khó tiêu.
Hỗ trợ điều trị cao huyết áp
Mỡ trong máu chính là nguyên nhân hàng đầu khiến cho lòng mạch máu bị thu hẹp, làm áp lực máu tăng cao nên dẫn đến tình trạng cao huyết áp.
Trong Đông Y, nhờ vào khả năng phòng ngừa quá trình tích tụ mỡ thừa tại thành mạch, nên lá sương sâm có công dụng tốt đối với bệnh nhân cao huyết áp.
Những lưu ý khi sử dụng thạch sương sâm
Thạch sương sâm tuy tốt cho sức khoẻ nhưng không nên lạm dụng dùng quá nhiều trách gây phản tác dụng:
- Thạch sương sâm có tính mát, nếu dùng quá nhiều có thể gây tiêu chảy. Bạn chỉ nên dùng khoảng 2 ly thạch sương sâm mỗi ngày để có công dụng tốt nhất.
- Nên tự làm thạch sương sâm tại nhà để đảm bảo vệ sinh.
>>> Xem thêm: 8 loại thức uống giải khát tại miền Tây “chiều lòng” khách du lịch vào mùa hè
Thạch sương sâm là món thạch giải khát quen thuộc của nhiều người dân tại miền Tây, không những giúp xua đi cái nóng mùa hè mà còn có những công dụng tuyệt vời cho sức khoẻ, còn chần chờ gì mà không làm ngay những miếng thạch dai giòn cho những người thân yêu.