Người Khmer có mặt rất lâu ở các tỉnh miền Tây như Sóc Trăng, An Giang, Trà Vinh, Kiên Giang. Đời sống văn hóa của người dân rất phong phú và đa dạng, thể hiện qua các lễ hội, ngày lễ lớn. Trong số đó, lễ Sen Đôn Ta có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với mỗi người dân đồng bào dân tộc Khmer. Cùng tìm hiểu xem các nghi thức lễ Đôn Ta 2023 có gì đặc biệt nhé!
>>> Xem thêm: Lễ Sen Đôn Ta vào ngày nào?
Danh mục bài viết
Lễ Đôn Ta 2022 diễn ra vào thời gian nào?
Trong một năm người miền Tây có 3 cái Tết lớn, đó là Chol Chnam Thmay (Tết mừng năm mới theo lịch cổ truyền của người Khmer), Lễ Ok Om Bok (lễ cúng trăng) và lễ Sen Đôn Ta.

Lễ Sen Đôn Ta (còn gọi là Phchum ban) là một nghi lễ truyền thống lớn nhất trong năm của người Khmer. Lễ hội bắt đầu tổ chức vào ngày 29/8 âm lịch hàng năm và kéo dài trong vòng 3 ngày. Lễ Đôn Ta 2022 diễn ra vào ngày 24, 25, 26 tháng 9 năm 2022 (dương lịch).
Lễ Sen Dolta 2023 vào ngày mấy? Lễ Sen Dolta của người Khmer năm này bắt đầu từ 13-15/10 (dương lịch). Đây là thời điểm mà người dân tạm gác lại mọi công việc để tập trung vào nghi lễ truyền thống quan trọng này.
Ý nghĩa cao đẹp của lễ hội
Theo tiếng của người Khmer, Sen có nghĩa là cúng, Dol có nghĩa là bà, Ta có nghĩa là ông. Lễ Sen Đôn Ta có ý nghĩa giống với lễ Vu Lan của người Việt. Lễ hội này được tổ chức nhằm tưởng nhớ đến công ơn ông bà, cha mẹ và người thân. Lễ này còn thể hiện thái độ tạ ơn đối với những người đã khuất, cầu mong cho gia đạo được bình an.
Mặc dù không sôi nổi, náo nhiệt như Tết năm mới Chol Chnam Thmay nhưng lễ Đôn Ta mang đậm sắc thái tín ngưỡng đặc trưng của của văn hóa người Khmer Nam Bộ. Trong dịp lễ này, mọi người đều đặt tâm mình hướng đến Đức Phật, tổ tiên, ông bà và những điều tốt đẹp.

Mùa Lễ Đôn Ta 2022 cũng là dịp các cấp, các ngành và chính quyền địa phương đi thăm hỏi đồng bào và chư tăng ở các ngôi chùa địa phương. Vì vậy Sen Đôn Ta cũng là dịp báo hiếu, đáp nghĩa mà còn là ngày hội tràn đầy niềm vui, tình đoàn kết và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.
Truyền thuyết về lễ Sen Đôn Ta
Lễ Đôn Ta bắt nguồn từ truyền thuyết tín ngưỡng dân gian. Truyền thuyết kể rằng khi Đức Phật còn tại thế, một hôm vào lúc nửa đêm, trong hoàng cung của vua Tần Bà Sa La có tiếng rên la khóc. Nhà vua sợ hãi nên mời các nhà tiên tri đến xem quẻ.
Nhà tiên tri phán rằng, tiếng la khóc này là của các Ngạ quỷ chết oan ức, không gia đình người thân, nay họ đến để xin đồ ăn thức uống, nếu vị vua không cúng, e rằng họ sẽ bắt đi 100 nam nhân, 100 nữ nhân và 100 con vật làm lễ cúng tế.

Sau khi nghe chuyện, vua tìm đến Đức Phật để xin ý kiến, Đức Phật nói rằng: Đây là Ngạ quỷ thuộc dòng dõi quý tộc là thân nhân quốc thích của nhà vua. Khi họ còn tại ở dương gian từ nhiều đời nhiều kiếp, do phạm phải lỗi lầm nên bị đọa xuống âm phủ, hiện họ đang thiếu ăn thiếu mặc đến cầu xin đức vua. Nhưng Ngạ quỷ không ăn trực tiếp được, mà phải dâng cúng đồ ăn cho các vị giới đức rồi nhờ các vị đó tụng kinh hồi hướng, thì các ma quỷ đó mới thọ hưởng được”.
Lễ Đôn Ta 2022 sẽ là dịp để cộng đồng người dân Khmer có thể thể hiện lòng thành kính đối với những người đã khuất.
Nghi thức lễ Đôn Ta 2022
Theo nghĩ lễ truyền thống, lễ Sen Đôn Ta được tổ chức trong suốt ba ngày hàng năm, từ ngày 29 đến mùng 1 tháng 9 âm lịch. Trong ba ngày này của lễ Đôn Ta 2022, những người dân thường tuân theo nghi thức truyền thống sau:
Ngày thứ nhất
Trước tiên, mỗi gia đình đều dọn dẹp nhà cửa khang trang, lau chùi bàn thờ tổ tiên sạch sẽ, trang hoàng lộng lẫy. Sau đó, dọn bốn chén cơm ngon trên mỗi bàn, đốt đèn rồi mời mọi người trong gia đình cùng cúng. Mọi người cùng nhau khấn vái và rót trà để mời linh hồn những họ hàng đã quá cố về nhà ăn uống, nghỉ ngơi. Buổi cúng đầu ngày gọi là cúng tiếp đón.

Đến chiều, họ tắm rửa sạch sẽ, cúng linh hồn ông bà và sau đó mời ông bà cùng họ đi vào chùa nghe sư sãi tụng kinh lấy phước. Tại chùa phần lễ sắc thái tôn giáo, tín ngưỡng được tổ chức, hoạt động khác mang tính hội hè như du kê, Lò-khol Bác-sắc, múa Lâm-thol…
Ngày thứ hai
Sau khi đã ở chùa suốt một ngày – đêm, đến chiều mọi người cùng nhau rước linh hồn ông bà từ chùa về nhà để mời cơm và mời ở nhà chơi với con cháu đến khi lễ kết thúc mới trở lại chùa.
Ngày thứ ba
Mỗi gia đình lại chuẩn bị thức ăn, bánh trái như ngày đầu để cúng ông bà tại nhà trước khi tiễn linh hồn người quá cố ra đi. Vì vậy, buổi cúng này gọi là “cúng tiễn đưa”. Khi mọi nghi thức cúng vái hoàn tất thì cũng là lúc lễ Đôn-ta xem như kết thúc.

Trong dịp lễ Đôn Ta, người Khmer thường dậy sớm, chuẩn bị vật thực mang lên chùa, dâng lên các vị sư và thỉnh chư tăng đến độ thực tại nhà. Những nhà sư sẽ tụng kinh và hồi hướng công quả đến thân nhân người quá cố.
Lễ phẩm được chuẩn bị thường là những món ăn mà người quá cố thích khi còn sống như bánh, trái cây, nước ngọt,… Đặc biệt không thể thiếu món cơm vắt (cơm nắm tay, gọi là Bay – ben) và cơm có hình nhọn (Bay bat – bor).

Kết thúc lễ Đôn Ta là nghi lễ đưa tiễn ông bà. Do cuộc sống gắn với miền sông nước nên người Khmer thường chế tác thuyền đưa tiễn ông bà từ bẹ chuối với hình nộm người chèo lái. Trong thuyền còn được đặt nhiều vật dụng như lộ phí, bánh trái, nước ngọt được làm bằng giấy.
>>> Xem thêm: Dolta Khmer 2023 ngày nào? Tết Dolta diễn ra trong mấy ngày?
Chúng ta đã cùng tìm hiểu một số thông tin về lễ Đôn Ta 2022. Mời các bạn truy cập YouTube hoặc Facebook để tìm hiểu thêm nhiều món ăn và địa điểm hấp dẫn khác ở miền Tây.