Cùng với các lễ hội Chol Chnăm Thmây, Đôn Ta, Lễ hội Ok Om Bok của người Khmer là một sự kiện quan trọng, được các địa phương như Trà Vinh, Sóc Trăng, … tổ chức và duy trì hàng năm. Lễ hội Ok Om Bok diễn ra ở đâu? Ý nghĩa của lễ hội Ok Om Bok là gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
Danh mục bài viết
Lễ hội Ok Om Bok 2023 diễn ra vào ngày nào?
Trước tiên tìm hiểu về tên gọi của lễ hội Ok Om Bok là gì? Cốm dẹp trong tiếng Khmer là “Ombok”, và “Ok” là động tác dùng tay để đút vô miệng. Như vậy có thể hiểu Ok Ombok có nghĩa là đút cốm dẹp. Ðây cũng là nghi thức chính trong lễ hội Ok Om Bok của người Khmer 2023 và hàng năm.
Ok Om Bok – Lễ hội Cúng Trăng có nguồn gốc có từ rất lâu của người Khmer. Lễ hội được tiến hành hàng năm vào ngày rằm tháng 10 âm lịch. Lễ hội Ok Om Bok 2023 diễn ra vào ngày 23 và 24/11. Đây là ngày cuối cùng của chu kì Mặt Trăng quay quanh Trái Đất, đồng thời là thời điểm kết thúc vụ mùa của người dân Khmer.
Theo quan niệm truyền thống của người Khmer, lễ hội Cúng Trăng Ok Om Bok là để tạ ơn thần Mặt Trăng vì đã giúp mua thuận gió hòa, bảo vệ mùa màng giúp cho nhân dân.
Lễ hội Ok Om Bok diễn ra ở đâu?
Là một lễ hội nổi tiếng ở Nam Bộ, vậy chính xác lễ hội Ok Om Bok diễn ra ở đâu? Trong những ngày này, các tỉnh ở Nam Bộ có đông đảo bà con Khmer sinh sống như Trà Vinh, Cần Thơ, Sóc Trăng, Kiên Giang… đều tổ chức lễ hội hết sức tưng bừng, thu hút hàng vạn khách du lịch đến tham dự.
Ý nghĩa tốt đẹp của lễ hội
Theo truyền thuyết của đồng bào người dân Khmer, lễ Ok Om Bok ẩn chứa bên trong một câu chuyện nhân văn và mang nhiều giá trị tốt đẹp.
Chuyện kể rằng, tiền kiếp của Phật Thích Ca chính là một con thỏ, sống quẩn quanh bên bờ sông Hằng. Một ngày nọ, khi thần Sakah xuống trần giả làm người ăn xin để thử lòng thỏ, không có gì để cho, thế là thỏ bèn đốt lửa nhảy vào và mời người ăn xin dùng thịt mình.
Sau đó, lửa bỗng tắt ngấm và người ăn xin biến mất. Thần Sakah hiện ra khen ngợi lòng hy sinh cao đẹp của chú thỏ và vẽ hình thỏ lên mặt trăng. Từ đó trở về sau, người ta nhìn thấy hình thỏ ngọc trên cung trăng vào dịp tết Hạ nguyên 15/10 âm lịch.
Chính vì vậy, lễ hội Ok Om Bok còn có ý nghĩa tạ ơn thần Mặt Trăng mà còn giúp tưởng nhớ đến tiền kiếp của đức Phật Thích Ca.
Các nghi thức trong lễ hội Ok Om Bok
Vào đêm trăng rằm tháng 10 Âm lịch, lễ hội Ok Om Bok của người Khmer được tổ chức tại các sân chùa sân nhà hoặc khu đất trống để mọi người có thể dễ dàng quan sát được mặt trăng và quá trình diễn ra lễ hội. Trước khi trăng lên, người ta sẽ đào lỗ và cắm tre vào hai thanh tre cách nhau khoảng 3 mét và gác ngang lên một thanh tre khác tựa như cái cổng. Dưới cái cổng làm bằng tre đặt một cái bàn.
Mâm cúng được chuẩn bị bị từ trước sẽ được bày biện trên bàn gồm: cốm dẹp, khoai lang, khoai môn, dừa tươi, chuối, bánh kẹo. Chuẩn bị thêm một ấm trà, sau mỗi lần rót trà vào ly, người ta lại khấn vái để nhớ ơn Đức Phật và tưởng nhớ thần Mặt Trăng.
Khi trăng lên đỉnh đầu, một người có uy tín được cử làm đại diện để cúng Mặt Trăng. Người cúng thực hiện nghi thức đốt nhang, châm trà và cầu nguyện. Trong suốt quá trình cúng, con nít trong xóm tụ tập lại rất đông để đợi được ăn bánh.
Phần thú vị nhất trong lễ hội Ok Om Bok chính là hoạt động đút bánh, kẹo cho các bé. Khi cúng xong, người lớn hướng dẫn trẻ em sắp thành một hàng dọc rồi lấy thức cúng mỗi thứ một ít đút vào miệng từng bé. Khi đút vào, bé không được nuốt ngay mà phải đợi khi được đút xong đủ mọi thứ vào miệng.
Lúc này, người chủ lễ mới đấm nhẹ vào lưng đứa trẻ 3 cái và hỏi ước mơ khi em lớn lên là gì. Miệng đứa trẻ lúc này ngậm đầy thức ăn nên sẽ phát âm không rõ ràng, tạo nên trận cười sảng khoái cho những người xung quanh.
Hành động này giúp đánh dấu một năm làm việc mệt nhọc của gia đình, thể hiện cho việc đoán định tương lại của bé cũng như tượng trưng mọi người đã nhận được lộc của thần Mặt Trăng.
Lễ hội Ok Om Bok của người Khemer ở Sóc Trăng
Lễ hội Ok Om Bok ở Sóc Trăng được xem là lớn nhất vì nơi đây tổ chức Hội đua ghe ngo lớn, thu hút nhiều vận động viên ở khắp các tỉnh miền Tây. Nhiều người dân ở Sóc Trăng và các khu vực khác cũng rất hồ hởi chờ đón hội thi truyền thống của người Khmer này.
Lễ thường có nhiều chùa từ khắp nơi đến để đống những chiếc bè có hình dáng như những ngôi chùa thu nhỏ và có các nhà sư đến để làm lễ và đọc kinh.
Lễ hội Ok Om Bok của người Khmer ở Trà Vinh
Ở Trà Vinh, lễ hội Cúng Trăng Ok Om Bok cũng được xem là ngày lễ lớn của người dân đồng bào dân tộc Khmer. Ở cấp tỉnh, Nglễ hội Ok Om Bok ở Trà Vinh diễn ra trong hai ngày Mười bốn và Rằm âm lịch.
Địa điểm tổ chức: tại hai địa điểm chính là sông Long Bình chảy qua trung tâm thành phố và Ao Bà Om thuộc Phường 8, thành phố Trà Vinh.
Cuộc thi đua ghe ngo trong lễ hội cúng trăng
Cuộc thi đua ghe ngo được tổ chức vào tháng 10 âm lịch hàng năm, thu hút đông đảo người dân tham gia. Đua ghe ngo là một phần trong hoạt động của lễ hội Ok Om Bok của người Khmer.
Không những thế, Lễ hội đua ghe ngo ở Sóc Trăng được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể. Đây được coi là hoạt động rước đặc trưng của cư dân nông nghiệp lúa nước, thể hiện sự biết ơn đối với thần nước đã phù hợp cho người dân một mùa màng bội thu.
Tuy nhiên, không chỉ đơn giản là vậy, phong tục đua ghe ngo còn chứa rất nhiều ý nghĩa thiêng liêng đối với đồng bào người Khmer Nam Bộ đang sinh sống tại vùng đất trù phú đồng bằng sông Cửu Long.
Bạn có thấy lễ hội Ok Om Bok của người Khmer hấp dẫn không? Mời các bạn truy cập YouTube hoặc Facebook để tìm hiểu thêm nhiều món ăn và địa điểm hấp dẫn khác ở miền Tây.