Cá nược hay còn gọi là cá heo nước mặn, “ông Nược” – một loài động vật có vú vốn từng sinh trưởng mạnh mẽ ở những vùng ven biển và cửa sông trong khu vực Đông Nam Á, trong đó có cả Việt Nam. Do môi trường sống bị thu hẹp và việc săn bắt trái quy định đã làm cho loài động vật này đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng. Thông tin cá nược tuyệt chủng có thật sự đúng hay không? Hãy cùng Tui là người miền Tây tìm hiểu ngay qua bài viết dưới đây nhé!
>>> Khám phá huyền thoại ông Nược sông Mê Kông: tại đây
Danh mục bài viết
Truyền thuyết ông Nược sông Mê Kông
Cá nược là cá gì? Chừng 30 năm về trước trên những con sông lớn thuộc vùng hạ nguồn sông Mê Kông, người ta còn dễ dàng thấy được loài cá có thân hình như những chiếc phản lực, nặng chừng 100kg, hay khịt lên những vòi nước cao quá đầu.
Dần dần, nhiều loại cá biến mất, trong đó có cá nược. Có lẽ không loài cá nào đem lại nhiều niềm vui cho người dân miền sông nước như loài cá này. Người ta nói cá nược giống người là vì chúng sống hiền hòa và hay giúp đỡ ngư dân từ thuở khai hoang cho đến khi tuyệt tích. Vì lẽ đó, người miền Tây gọi cá nược là “ông Nược”, có nơi còn lập miếu cá Ông để thể hiện sự tôn kính.
Cá nược tuyệt chủng hay chưa?
Cá nược được đưa vào danh sách những loài có nguy cơ tuyệt chủng từ năm 2004. Do cuộc sống ở ven bờ nên so với các loài cá khác, cá nược dễ bị tổn thương trước những can thiệp từ phía con người. Mối đe dọa trực tiếp của loài cá này là săn bắt để lấy mỡ. Mặc dù được coi là loài cá nguy cấp nhưng việc bảo vệ chúng trên đường bờ biển dài hàng chục ngàn km quả không phải là điều dễ dàng.
Cá nược tuyệt chủng hay chưa? Cùng Tui là người miền Tây cập nhật tình hình nguy cấp của cá nược ở các nước nhé:
- Ở Việt Nam và Thái Lan, việc mắc phải lưới đánh cá cũng như thương vong do thuốc nổ ở cá nược là thường xuyên diễn ra.
- Quần thể cá nược ở hồ Chiaka, Ấn Độ ước tính chỉ còn khoảng 50 cá thể
- Ở Myanmar, cá nược còn tham gia trong việc đánh bắt cá với con người khi họ sử dụng lưới quăng và dẫn dắt cá về phía của họ bằng tín hiệu âm thanh.
- Theo IUCN, cá nược ở một số nơi như quần thể sông Mahakam và Malampaya Sound là cực kỳ nguy cấp.
- Tại Lào và Campuchia, ước tính có khoảng 92 cá thể ở đoạn sông Mê Kông dài 190km. Năm 2012, chính phủ Campuchia ra quyết định lập khu vực bảo tồn cá nược trên sông Mê Kông với chiều dài 180 km, nó trải dài từ tỉnh Kratie ở phía đông Campuchia tới biên giới với Lào. Người dân vẫn được phép câu cá trong khu bảo tồn, song chính phủ cấm sử dụng nhà nổi, lồng cá và lưới quét bởi chúng đe dọa mạng sống của cá nược
Đánh bắt cá nược trên sông Mê Kông
Nghe người dân kể chuyện cá nược bị săn lùng như thế nào mà ai nầy đều bức xúc. Vào lúc số lượng loài còn đông đảo, cá nược bị người dân nơi khác đến lùng bắt. Cá nược Minh Hải vốn sống chan hòa với con người lại quá tin vào những người nông dân hiền lành. Những người săn bắt cũng lợi dụng điều này để gọi ông nược lên, chúng nổi lên thì bị những mũi lao cắm vào người, máu chảy loang cả khoảng sông. Nhưng những người dân hiền lành ở đây không đủ sức để ngăn cản bọn họ được.
Người dân cho rằng: ngày xưa câu lưới ít, cá nược còn có nơi để sống và tung tăng cùng bà con lao động, đánh bắt cá. Ngày nay, người ta giăng theo kiểu thiên la địa võng, cá nược tính hay tung tăng nên dễ dính lắm. Nếu không phát hiện kịp thời, ông nược dễ “hy sinh”.
Có người cho rằng, thời gian trước ngư dân Việt Nam lan truyền tin có cặp cá nược từ Campuchia lội cả trăm cây số từ Campuchia xuống Việt Nam nhưng đến khúc sông Bình Di, An Giang thì bị lùa trở lại thượng nguồn. Có lần khác, một con cá nược khi bơi gần đến Việt Nam thì chết do kiệt sức. Thế là người dân Campuchia phải mang xác cá đi chôn.
Đến Campuchia ngắm cá heo nước ngọt
Cá nược được cho là sinh trưởng và bảo tồn tốt ở Campuchia. Nhiều đoạn sông Mê Kông chảy qua đất Campuchia cũng đã ghi nhận cá nược vẫn còn sống bình yên và “đùa giỡn” với du khách. Theo thống kê năm 2019, có khoảng hơn 100 con cá nược đang đươc bảo tồn ở Campuchia.
Các nhà tổ chức tour du lịch trên sông Campuchia được cho là đóng góp nhiều công sức cho cho nỗ lực khôi phục số lượng cá thể cá nược khi thường xuyên phát giác các hoạt động câu và giăng lưới trộm trên sông.
Đến đây chắc bạn cũng thấy được sự quý hiếm của loài cá nược huyền thoại. Mời các bạn truy cập YouTube hoặc Facebook để tìm hiểu thêm nhiều điểm đặc sắc khác ở miền Tây